Biofizika İnstitutunda “Xərçəng xəstəliyinin kodlaşdırmayan drayver mutasiyaları” mövzusunda elmi seminar keçirilib

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin Biofizika İnstitutunda “Xərçəng xəstəliyinin kodlaşdırmayan drayver mutasiyaları” mövzusunda elmi seminar keçirilib.

          Seminarı giriş sözü ilə institutun baş direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Oktay Qasımov açaraq tədbir iştirakçılarını salamlayıb, tədbirin olduqca maraqlı mövzuya həsr olunduğunu bildirib.

Sonra Biofizika İnstitutunun İnteqrativ biologiya laboratoriyasının rəhbəri, AMEA-nın müxbir üzvü, b.ü.e.d. İlham Şahmuradov çıxış edərək, “Xərçəng genləri və onların təsnifatı”, “Kodlaşdırmayan drayver mutasiyaları və onların genom üzrə paylanması”, “Promotor mutasiyaları və xərçəng xəstəliyi” barədə bir sıra məqamlara toxunub. O qeyd edib ki, “xərçəngi törədən gen/xromosom mutasiyaları əksər hallarda generativ hüceyrələrdə deyil, yalnız müəyyən somatik hüceyrələrdə yaranır. Belə görünür ki, TƏKAMÜL insanları xərçəngdən qoruyan davamlılıq genlərinə üstünlük vermişdir”.

·        Əksər onkogenlərin və şiş supressor genlərinin funksiyalarının ətraflı təhlili ona dəlalət edir ki, onların çoxu hüceyrə metabolizmində xüsusi rol oynayır.

·        İnsanlarda “sonsuz sayda” görünən xərçəng mutasiyaları və xərçəng genləri 3 əsas metabolik yola təsir edir: 1) aerob qlikoliz; 2) qlütaminoliz; və 3) bir karbonlu metabolizm. Bu yollar xərçəng hüceyrələrinə, sadəcə ATP (enerji daşıyıcısı) istehsal etmədən, çoxlu miqdarda amin turşularını, nukleotidləri və yağ turşularını, həmçinin hüceyrələrin sürətlə böyüməsi və bölünməsi üçün lazım olan digər aralıq məhsulları sintez etməsinə imkan verir.

·        Xərçəngin erkən mərhələdə qanda, tüpürcəkdə, nəfəsdə və ya sidikdə asetat, laktat, serin, sarkozin, asparaqin, dimetilspermin, betain və ya xolinin səviyyəsinin artması kimi sadə metabolik dəyişikliklər əsasında aşkar edilməsi bu gün «əlçatandır».

           Məruzə dinlənildikdən sonra  Biofizika İnstitutunun baş direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Oktay Qasımov, institutunun icraçı direktoru, b.e.d. Kərim Qasımov, b.ü.f.d., dos. Sevinc Cəfərova, institutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri Mətanət Baxışova, k.e.i. Banu Ağamalıyeva çıxış edərək mövzu ilə bağlı sual və fikirlərini bildiriblər.

06 Mart 2024

Paylaş