Biofizika İnstitutunda dissertantın dissertasiya işinin müzakirəsi keçirilib

AR ETN Biofizika İnstitutunda 2406.01 – Biofizika ixtisası üzrə Biomolekulların strukturu, dinamikası və funksiyası laboratoriyasının elmi işçisi, sabiq dissertant Arzu Hətəmşah qızı Aydəmirovanın “İnsan qanının infraqırmızı və Raman spektrləri əsasında xərçəng xəstəliyinin diaqnostik sisteminin işlənməsi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi keçirilib.

Dissertasiya işinin müzakirəsi institutun icraçı direktoru, biologiya üzrə elmlər doktoru Kərim Qasımovun rəhbərliyi altında aparılıb. O, iddiaçı Arzu Aydəmirova barədə məlumat verib, onun tədqiqatlarının yüksək elmi dəyərə malik olduğunu, innovativ yanaşmalarla işlədiyini və dissertasiya mövzusunun müasir tibbdə böyük əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb. Kərim Qasımovun sözlərinə görə, Aydəmirovanın işi xərçəngin diaqnostikası sahəsində yeni metodların inkişaf etdirilməsi və tətbiqi üçün vacib addımlar atmağa imkan yaradır.

Sonra tədbirdə sözügedən müəssisənin dissertantı Arzu Aydəmirova “İnsan qanının infraqırmızı və Raman spektrləri əsasında xərçəng xəstəliyinin diaqnostik sisteminin işlənməsi” mövzusunda dissertasiya işi ilə bağlı geniş təqdimatla çıxış edib. Qeyd edib ki, sağlam insanların və ağciyər karsinoması xəstələrinin  qan plazma nümunələrinin infraqırmızı spektrləri əsasında aparılan klassifikasiya MetaboAnalyst4.0 biomarkeri vasitəsilə müvəffəqiyyətlə həyata keçirilib. SVM, PLS-DA və RF kimi alqoritmləri əhatə edən süni intellektin köməkliyi ilə “sağlam” və “ağciyər karsinoması” qruplarını müvafiq olaraq 70-90%, 80-90%, 80-80%  dəqiqliklə müəyyən etmək mümkün olub. Tədqiqat işindən əldə olunan nəticələr onu sübut edir ki, qan plazma nümunələrinin FTIR spektrləri əsasında qurulan süni intellekt yüksək risk dərəcəsində olan fərdlərin identifikasiyası üçün geniş-miqyasda inkişaf etdirilə bilər. Belə skrininq metodu minimal invaziv, ucuz və sürətli hesab edilir.

Qan plazması nümunələrindən ayrılan lipid fraksiyası nümunələrinin infraqırmızı spektrlərindən paralel olaraq ikinci verilənlər bazası yaradılıb. Məlumdur ki, xərçəng xəstəliklərində hüceyrə-lipid kompozisiyası əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilir və bu hal özünü plazma membranı lipidlərində göstərə bilər. Plazma lipidlərində lipid komponentinin miqdarının digər komponentlərə nizbətən çox zəif olmasını nəzərə alaraq ekstraksiya edilmiş lipid fraksiyalarının FTIR spektrlərindən əldə olunan nəticələr xəstəliyin təyinində klassifikasiyanın həyata keçirilməsi üçün komplementar dəyər verir, bununla da tədqiqat işinin dəqiqliyini artıra bilər.

Nano-quruluşlu müxtəlif metal səthlərini yaratmaqla onların səthində fibroin zülalından modeli kimi istifadə edərək müxtəlif spektroskopik metodlar vasitəsilə qan nümunələrinin tədqiqinə baxılıb. Məlum olub ki, həssaslığı artırmaq üçün bu üsullar müxtəlif mənşəli zülal təbəqələri üçün geniş şəkildə tətbiq olunma imkanları ilə yanaşı eyni zamanda müxtəlif xəstəliklərin diaqnostikası və müvafiq müalicə tədbirlərinin həyata keçirilməsində əhəmiyyətli faktor ola bilər.

Daha sonra Biofizika İnstitutunun baş direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Oktay Qasımov, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Azad Əbdürəhimov, fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Rasim Aslanov, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Taleh Yusifov, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sevinc Cəfərova dissertanta suallar verib sonra da təklif və rəylərini bildiriblər.

Sonda A.Aydəmirovanın dissertasiya işi 2406.01 – “Biofizika” ixtisası üzrə təşkilatlar arası seminarda geniş müzakirə çıxmaq üçün tövsiyə olunub.

07 Oktyabr 2024

Paylaş